Heerlen transformeert naar een verkeersveilige fiets- en loopvriendelijke stad

De gemeente Heerlen zet ambitieuze stappen om de verkeersveiligheid te verbeteren en een fiets- en loopvriendelijke stad te worden. Met diverse projecten, zoals de herstructurering van wegen en de aanleg van betere fietsvoorzieningen, werkt de gemeente hard om deze transformatie waar te maken. Een van de opvallende initiatieven is de TrapStepStap Challenge op basisscholen in samenwerking met Braining the Future. In dit project worden kinderen al op jonge leeftijd gestimuleerd om te fietsen en te lopen. Maar hoe ging dit proces in zijn werk? We blikten terug met het cluster Mobiliteit op de uitdagingen, oplossingen en resultaten. 

Van klachten naar kansen: de uitdaging 

"Ons cluster mobiliteit werd veel geconfronteerd met klachten rondom scholen," vertelt het team. "Ouders veroorzaakten verkeersdrukte door hun kinderen met de auto naar school te brengen, terwijl scholen in de veronderstelling waren dat hun verantwoordelijkheid pas begint bij het schoolhek." De wensen van de scholen waren voornamelijk infrastructureel, zoals de aanleg van zebrapaden, terwijl het probleem vooral in het gedrag van ouders en kinderen lag. De gemeente merkte dat de toenmalige oplossingen, vaak gericht op verkeerskundige aanpassingen, niet voldoende waren. “We misten de focus op gedrag, iets wat we wel zagen in steden als Utrecht,” vervolgt het team. “Deze inzichten leidden tot de zoektocht naar nieuwe kennis om hen te versterken. Zo kwamen we uit bij Braining the Future.”  

Een innovatieve aanpak: de oplossing 

De gemeente besloot de fiets centraal te stellen in hun mobiliteitsbeleid. "We wilden de koppeling maken tussen gedrag en infrastructuur. Samen met Braining the Future ontwikkelden we via een ‘Design Thinking’-aanpak oplossingen op basis van de behoeften van kinderen, scholen, ouders en omwonenden." Dit resulteerde in projecten waarbij tijdelijke aanpassingen aan de schoolomgeving werden gecombineerd met aandacht voor gedrag. "We legden tijdelijke zebrapaden aan en creëerden Kiss & Ride-plekken, terwijl we met de TrapStepStap Challenge op scholen kinderen en ouders bewustmaakten van de voordelen van lopen en fietsen." 

Concrete resultaten: wat heeft het opgeleverd? 

De eerste scholen die deelnamen aan de projecten, dienden als een leerschool. "We ontdekten dat we naar een uniforme schoolomgeving wilden toewerken, waardoor weggebruikers direct gewaarschuwd worden dat ze in de buurt van een school zijn. Dit draagt bij aan een veiliger gevoel en stimuleert kinderen en ouders om te lopen of fietsen." Ook op het gebied van gedragsverandering werden stappen gezet. "De workshops en activiteiten van de TrapStepStap Challenge hebben echt effect. Scholen nemen nu meer verantwoordelijkheid voor het gedrag van hun leerlingen. Het veranderen van gedrag is iets voor de lange termijn; het vereist herhaling en bewustwording." 

De toekomst: verder bouwen aan succes 

De gemeente kijkt met vertrouwen naar de toekomst. "We blijven scholen stimuleren om verkeersactieve scholen te worden en deel te nemen aan de TrapStepStap Challenge. Daarnaast willen we de aanpassingen aan de schoolomgeving versnellen en dit proces verder intern organiseren. Ook blijven we scholen attenderen op de ruime keuze aan andere gedragsprojecten bij het Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Limburg.” 

Advies aan collega-gemeenten

Tot slot enkele waardevolle adviezen aan collega’s bij andere gemeenten: "Zorg dat je budget beschikbaar hebt om daadwerkelijk actie te kunnen ondernemen als je scholen benadert. Combineer gedragsverandering met infrastructurele aanpassingen en betrek scholen actief bij het proces. En denk structureel na over de uitvoering, zodat beleid en praktijk goed op elkaar aansluiten." 

Conclusie 

De transformatie van Heerlen naar een verkeersveilige fiets- en loopvriendelijke stad is in volle gang. De TrapStepStap Challenge is een mooi voorbeeld gebleken van hoe de gemeente niet alleen fysieke aanpassingen doet, maar ook werkt aan gedragsverandering bij de jongste inwoners. Met deze integrale aanpak zet Heerlen belangrijke stappen richting een veilige en duurzame toekomst.